TERARYUMUMDAKİ BİTKİLER NİYE ÖLÜYOR?

TERARYUM yaptığınızda aslında ufak bir ekosistem kurup bir yaşam döngüsü ortaya çıkartıyorsunuz. Yarattığınız mini ekosistemin uzun ömürlü olabilmesi için, bitkilerin besin ve sıvı dengesini, TERARYUM içindeki sıcaklığı ve hava kalitesini, optimal koşullarda sağlanması gerekecektir. Bu koşullardan birinin bile eksikliği durumunda,  o kadar zahmet vererek yaptığınız TERARYUM zaman içinde çöküşe geçecektir.

Aşağıda size TERARYUMlardayapılan genel hataları ve bunların çözümlerini sizlerle paylaşacağız.

• Sorun 1: Şekilsize aşırı büyümeler

Her bitkinin kendine göre bir büyüme tipi vardır. Kimi türler enine, kimi türler boyuna doğru büyür. Ama her bitki genel anlamda homojen ve dengeli bir büyüme sağlar.

Çözüm: Normal dışı büyümeler gördüğünüzde bu fazla büyüyen dal ve yaprakları budayın. Budama için keskin, steril ve temiz bir makas kullanın. Kestiğiniz parçayı bir cımbızla alın.

Budamanın bir başka faydası da bitki köklerini ufak tutmaktır. Unutmayın bitkinin üstü kısmı ve kök yapısı daima orantılıdır. Bitkine kadar büyürse, kök de o kadar büyür. TERARYUM gibi ufak ve sığ yaşama alanlarında kök büyümesi kesinlikle istenmeyen bir durumdur.

Bir başka dikkat edilmesi gereken durumda bitki yapraklarının cama değmemesinin değmemesin sağlanmasıdır. Cama doğru yaklaşan yaprak ve dalları da budamanız gerekecektir.

Budamayı mini bahçe budaması için özel olarak üretilmiş olan uzun ve ince uçlu makaslarla yapmanızı öneririz. Budamaya başlamadan önce makasınızı bir alkol karışımı ile steril etmeniz hastalık bulaşma riskini engelleyecektir.

• Sorun 2: Bozulan  Bitkiler

Her bitki her ortama uyum sağlayamaz, önce bozulmaya başlar ve zaman içinde ölür.

Çözüm:  Bu yüzden TERARYUMunuzdakibitkileri düzenli olarak kontrol etmeniz gerekecektir. Eğer bozulmaya başlayan bir bitkiniz varsa ve kurtarılamayacak kadar kötü bir durumda ise bitkiyi hemen çıkartın ve başka daha dayanıklı bir türle değiştirin. Size tavsiyemiz diğer sağlıklı türlere bakarak, bu türlerin benzerinden bir bitki ile değiştirmenizdir. Bitkiyi değiştirirken öze olarak TERARYUM yapımı için üretilmiş olan ince, minik uçlu cımbız, çubuk ve kürek gibi aletleri kullanmanız. Elle diğer bitkilerin konumunu bozabilir, kökleri dağıtabilirsiniz.

Bazı bitkilerin bozulması veya ölmesi son derece normaldir ve moralinizi bozmayın. Steril ve bu konuda uzmanlaşmış kişilerin bile çalıştığı üretim seralarında bitkiler ölmektedir. Teraryumunuzdakibitkileriniz değişik nedenlerden dolayı bozulup ölebilir. Size tavsiyemiz bitkilerinizi düzenli olarak takip etmeniz, böylece TERARYUM ortamınızdaki kırılgan ve dirençli bitkileri belirleyebilirsiniz .

• Sorun 3: Kirli Cam

Her zaman TERARYUM camınızın hem içten hem de dıştan temiz olduğuna emin olun. Camın temiz olması hem ışık girişi için, hem de istenmeyen bakteri, virüs ve mikropların ürememesi için son derece önemlidir. Benzer şekilde zaman içinde cama yapışan tozlar bitkilerin üzerinde düşerek yapraklardan solunumu ve gıda üretimini de engelleyebilir.

Çözüm. Yumuşak ve hafif nemli bir bez ile TERARYUMunuzu hem içerden hem de dışarıdan temizleyin. İç kısmı temizlerken bezi bir cımbız ile kullanmanızı öneririz. Sert veya camı çizebilecek bezler kullanmayın ve deterjan gibi malzemeler ile temizlik yapmayın.

• Sorun 4: Fazla Sulama

TERARYUMlarda bitki ölümlerinden en sık rastlanan nedenlerden bir tanesi de yapılan fazla sulamadır. Fazla sulama kök çürümesi, mantar ve hastalık oluşumu, şekilsiz büyüme gibi birçok soruna neden olur. Unutmayın ki TERARYUMlarda fazla suyun drene edilmesini sağlayacak bir sistemi sağlamak son derece zordur.

Çözüm: Sulamadan kaynaklanan sorunları engellemek için sulamayı dengeli yapılmalı ve bir drenaj tabakası sağlamaktır.

Bu yüzden sulamanızı ağırlıklı olarak bir sprey ile yapmanızı,  dip sulamasını daha seyrek yapmanızı öneririz. TERARYUM gibi ufak alanlar için özel olarak üretilmiş sulama spreylerini ve sulama ekipmanlarını kullanmanızı öneririz.

TERARYUMun dibine çakıl, ufak taş veya kömürden(dengelenmiş karbon )  bir drenaj tabakası yaratın. Bu tabaka hem hastalık oluşumunu engelleyecek hem de sistemi tamamlayacaktır.

TERARYUMunuz daki bitkiler sulamanızdan sonra düzenli olarak kontrol edin ve zemin hala ıslaksa sulama yapmayın, kuruyana kadar bekleyin.

• Sorun 5: Fazla Gübreleme

Hepimiz bitkilerimizin sağlıklı ve olabildiğince hızlı gelişmesini isteriz, bunun içinde gübre en mantıklı çözüm gelir. Ama şunu unutmamalıyız, TERARYUMda yaşayan bitkilerin fazla büyümesi zaman içinde sorun çıkartacaktır.

Çözüm:  Gübrelemeyi2 – 3 ayda bir az miktarda yapmanız yeterli olacak. Sıvı gübre kullanmanızı öneririz. Piyasadan temin edebileceğiniz özel sukulent ve kaktüs gübrelerini, açıklamalarına uygun olarak suyla karıştırıp verebilirsiniz.

Bahçe bitkileri için kullanılan gübreleri kesinlikle kullanmayın. Bu tür gübrelerin içindeki etkin maddelerin bir kısmı bitkiler tarafından kullanılır fazla kısım toprak tarafından emilir. TERARYUM gibi kapalı alanlarda bu fazla element ve içerik TERARYUM içinde kalacaktır ve bitkiler için zararlı olacaktır.

• Sorun 6: Yanlış bitki seçimi

TERARYUM kısıtlı bir ekosistem alanıdır ve bu kısıtlı alanda her bitkiyi yetiştirmek mümkün olmayacaktır.

Çözüm: Kapalı sistem TERARYUMlarda nem seven bitkileri kullanmanızı öneririz. Aynı zamanda bitkilerin ışık ihtiyaçlarının da iyi bilinmesi gerekmektedir. Az veya orta ışık en iyi sonucu sağlayacaktır.

Doğru bitki seçimi içi aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir;

1) Kapalı TERARYUMlarda kesinlikle kaktüs ve sukulentkullanmayın, fazla nemi sevmezler. Kapalı TERARYUMlarda yosun, alg ve liken gibi yüksek nem ortamlarında yaşayabilen bitkiler kullanın.

2) Fazla ışık seven bitkiler TERARYUMlar için uygun değildir, yeterli güneş ışığını alamadıklarında ölürler, TERARYUMlar da fazla güneş ışığı alan noktalara konulmamalıdır.

3) Kapalı TERARYUMlara güneş alan bir yere koyarsanız içerdeki ısı çok yükselir ve bitkiler kavrulur.

4) Tillandisia gibi hava bitkileri için hava akımı lazımdır. Kapalı sistemlerde bu bitkiler ölecektir.

5) Hızlı büyüme oranına sahip bitkiler, zaman içinde kök ve üst organları ile diğer tüm bitkilerin alanını alır ve ekosistemi domine ederek, diğer tüm bitkileri öldürür. Bu yüzden hızlı büyüyen bitkiler kullanmayın.

• Sorun 7: Yanlış Yer Seçimi

Çok başarılı düzenlenmiş bir TERARYUM bile zaman içinde bozulma gösterebilir. O zaman belkide teraryumunuz yanlış yerde duruyor olabilir.

Çözüm: TERARYUMlarınızı kalorifer, klima ve benzer yapay iklimlendirme kaynaklarından uzak noktalara yerleştirin. Aynı zamanda koyacağınız noktanın yeteri kadar dolaylı güneş ışığı alması gerekmektedir.

1) TERARYUMunuzu kalorifer, havalandırma, şömine, vantilatör gibi yapay iklimlendirme cihazlarının yakınına koymayın.

2) TERARYUMunuzu direk güneş ışığı altında kalacak noktalara koymayın.

3) TERARYUMunuzu evcil hayvanların ulaşabileceği noktalara koymayın.

4) TERARYUMlar ufak çocuklar için her zaman dikkat çekebilecek ve gözü çeken renklere sahiptir. Ufak çocuklar içindeki bitkileri ellemek, figürlerle oynamak isteyebilir ve istenmeyen kazalar meydana çıkabilir. Unutmayın cam ciddi derecede yaralanmalara sebep olabilir. Bu yüzden TERARYUMlarınızı ufak arkadaşlarımızın erişemeyeceği noktalara koyun.

• Sorun 8: Kalitesiz Bitki

Piyasadan temin etmiş olduğunuz kalitesiz bitkiler zaman içinde bozulacak ve ölecektir.

Çözüm: Aldığınız bitkinin kaliteli ve sağlıklı olduğundan emin olun. Bitkinin kalitesini aşağıdaki noktalara bakarak anlayabilirsiniz

1) Bitkinin kök gelişimi inceleyin. Bitkinin saksıdan toprağı ile beraber kalıp olarak çıkabiliyor olması lazımdır. Bu bitkinin kök gelişiminin sağlıklı olduğuna işarettir. Eğer bitkiyi saksıdan çıkardığınızda toprak dağılıyorsa daha kök gelişimi sağlanmamış demektir. Bu bitkileri kök gelişimini tamamlamadan kullanmayın.

2) Bitkilerin yapraklarında ve yeşil aksamında bir hastalık veya kuruma olmadığına dikkat edin. Yaprak ucu kıvrılmalar ve kızarıklar, yaprak üzeri yaralar, bitki üzerindeki minik beyaz ve kırmızı toz gibi yapılar hastalık belirtisidir. Bu bitkileri kullanmayın

3) SUKULENT ve kaktüsler suyu gövde ve yapraklarında tutan bitkilerdir, bu yüzden yaprak ve gövdenin canlı ve hafif sulu olması gerekmektedir. Yaprak ve gövdelerde kuruluk varsa, bu bitkilerin bakıma ihtiyacı var demektir. Bitkileri sağlıklı hale getirmeden bu bitkileri kullanmayın.

• Sorun 9: Tecrübe ve Bilgi

TERARYUMlar ufak eski bir reçel kavanozundan, dev bircam fanusa kadar değişik ebatlarda tasarlanıp yapılabilinir. Ama unutmayın kiher işte olduğu gibi başarı ve tecrübe gerekmektedir.

Çözüm: Başarılı ve tasarım bakımından daha güzel TERARYUMlariçin aşağıda size bazı önerilerimiz olacak

1) TERARYUMa yeni merak sardıysanız, ilk başta orta ölçekte cam fanuslarda çalışmanızı öneririz. Küçük ortamlarda çalışmanız için el becerinizin iyice gelişmiş olması gerekmektedir, büyük fanuslar ise masraflı olacaktır. İlk başlarda bazı bitkileri bozmanız veya öldürmeniz son derece normaldir, acemilik aşamasını az zararla atlatmanızı öneririz.

2) İlk başlarda bakımı kolay ve daha ucuz bitkiler kullanın. Başlangıç için Echeveria, Haworthia, Crassula , Sedum türlerini öneririz, Lithops, Gasteria gibi türler ileri aşamalar için daha uygun olacaktır.

3) TERARYUMuzu kurarken, kaliteli malzeme kullanın. Toprak karışımları ve drenaj katmanında kullanacağınız malzemelerin kaliteli veTERARYUM için uygun olan mamullerden seçin.

4) TERARYUMunuzu kurarken acele etmeyen, sabırlı ve her şeyi doğru yaptığınızdan emin olun. Aşamaları sırayla yapın.

5) TERARYUMunuzu yapmadan önce cımbız, makas, kürek, sulama aparatları, bez gibi malzemeleri temin edin.

6) TERARYUMunuzu yapmadan önce camı hem içerden hem de dışarıdan iyice temizleyin.

7) TERARYUMu kurmadan önce elinizdeki malzemelere göre kafanızda yapmak istediğiniz tasarımı kafanızda canlandırın, hatta çizin, gerekiyorsa görsellerden ve fotoğraflardan yararlanın. Kullanmayı düşündüğünüz malzemelerin cam fanusunuza sığacağından emin olun, kuşkunuz varsa ölçün.

8) Unutmayın bitkiler büyüyen ve gelişen organizmalaradır, ilk başta dikeceğiniz ufak bitkiler zaman içinde büyüyecektir. Bu yüzden bitkileri yerleştirirken onlara büyüyecek alan bırakın.

9) Zaman içinde gittikçe ustalaştıkça daha büyük camlara geçin ve daha zor bitki türleri ile çalışmaya başlayın